Kobiecość niejedno ma imię czyli o różnych archetypach kobiecości

“Archetyp jest to rozpoznawalna na drodze introspekcji forma apriorycznego porządku psychicznego” (C.G.Jung). Innymi słowy, jest to odziedziczony wzorzec zachowania i postrzegania świata, pochodzący z nieświadomości zbiorowej. Inaczej jeszcze mówiąc są to psychiczne siły życiowe, które pomagają w porządkowaniu świata powodując, że wiemy jak należy się zachowywać.

Czym są archetypy?

W definicji archetypy to wzorce wspólne wszystkim ludziom na świecie. Są obecne w mitach i zawierają podobne treści, niezależnie od tego z jakiego kręgu kulturowego pochodzą. Jednak systemy religijne, chcąc wprowadzić patriarchalny porządek świata  spowodowały, że pewne przekazy zostały zapomniane, lub są mniej dostępne świadomości ludzi. Przywykliśmy postrzegać kobietę, jako istotę delikatną, emocjonalną i uległą, zwykle wymagającą opieki mężczyzny. Jednak jeśli spojrzymy na archetypy kobiece zawarte w mitologiach, to zobaczymy, że bycie kobietą może mieć wiele wymiarów. W naszym chrześcijańsko – patriarchalnym kręgu kulturowym obecnie trudno jest sobie wyobrazić kobietę wojowniczkę. Dla nas kobieta jest żoną, matką i opiekunką domowego ogniska. Jest zwykle słaba fizycznie i psychicznie. Co więc się stało z pozostałymi archetypami kobiecymi? W filmach obserwujemy kobiety wojowniczki i uwodzicielki, ale nadal są to dla nas postacie bajkowe. W realnym świecie trudno jest zaakceptować kobietę, która jest silna i waleczna. Jeśli kobieta się w taki sposób zachowuje, to mówimy, że zachowuje się jak mężczyzna. Gdy widzimy kobietę zmysłową, świadomą swoich potrzeb seksualnych, które realizuje, to oceniamy ją jako niemoralną.

Na przykładzie archetypów greckich bogini chciałabym pokazać, jak wiele różnych znaczeń może przyjmować bycie kobietą. Są kobiety delikatne i wrażliwe, ale są także kobiety bezwzględne i wojownicze. Niektóre z nich odnajdują się w roli matki, a niektóre nie. Niektóre chcą być żonami, a niektóre wybierają samodzielność. Niektóre potrzebują wsparcia, a niektóre wsparcie dają. W naszej nieświadomości zbiorowej jest znacznie więcej archetypów kobiecości i warto jest je sobie uświadomić, aby nie mieć poczucia winy, gdy postępujemy sprzecznie z tym, co  jest powszechnie uznawane za wzór kobiecości.

Afrodyta – archetyp kobiety kochanki

Afrodyta, to kobieta piękna, zmysłowa i uwodzicielska. Odznacza się silną energią seksualną. Z tego powodu mówi się o niej Bogini Alchemiczna, ponieważ posiada moc kreacji. Tak samo, jak podnieca, tak samo inspiruje do działania i tworzenia. Taka kobieta sama też tworzy i wszystko co robi, robi z pasją. Potrafi naprawdę kochać i zachwycać się pięknem. Potrafi cieszyć się z życia, delektować się nim i doświadczać wszystkimi zmysłami. Korzysta z życia również w sferze seksualnej. Jest świadoma swojej zmysłowości i seksualności.  Łatwo się zakochuje i równie łatwo się nudzi, bo jej potrzeba kreacji powoduje, że cały czas potrzebuje nowych wrażeń. Ma zdolność olśniewania, ale i zniewalania swoim pięknem i erotyzmem. Potrafi się komunikować na głębokim poziomie intymności.

Persefona – archetyp kobiety panny/córki

Persefona jest kobietą delikatną, niewinną i infantylną. Emanuje wieczną młodością, ponieważ jeszcze nie jest dojrzała i jeszcze nie wie czego pragnie. Nie ma pewności siebie, bo jeszcze nie zna swoich mocnych stron. Jest grzeczna, podporządkowana, potulna i ufna. Godzi się na wszystko, co się jej przytrafia. Staje się królową dopiero w obliczu utraty zewnętrznego wsparcia, jakim jest kontakt z matka. Wtedy nawiązuje kontakt ze swoją podświadomością, reprezentowaną w przez Hades – krainę podziemnego świata. To wycofanie ze świata i spojrzenie w głąb siebie daje jej siłę. Powoduje, że doświadcza duchowej transformacji i wtedy okazuje się być niezłomna, kreatywna i twórcza.

Demeter – archetyp kobiety matki

Demeter to Bogini Matka – silna, odpowiedzialna i opiekuńcza. Ma mocno rozwinięty instynkt macierzyński. Daje wsparcie na poziomie fizycznym i psychicznym, wobec wszystkich osób w potrzebie. Jest to bogini płodności i łagodności. Jednocześnie jest ciepła i dobrotliwa, jak mądra, świadoma i silna. Ma dużo swojej mocy, którą chętnie przekazuje innym i na tym buduje poczucie własnej wartości. Jest empatyczna i uważna na potrzeby innych. Nie jest przebojowa, ale może osiągać sukcesy, które wynikają z potrzeby pomagania innym, jak na przykład angażowanie się w działalność charytatywną. Jej główną siłą napędową jest potrzeba bycia potrzebną. Potrafi nawiązywać głębokie relacje emocjonalne. Jest współczująca i wytrwała. W życiu kieruje się poczuciem misji.

Hera – archetyp żony/królowej

Hera to lojalna, oddana żona, stawiająca nienaruszalność małżeństwa na pierwszym planie. Jest jak królowa, dostojna, dumna i pewna siebie. Swoje poczucie wartości opiera na byciu żoną wybitnego męża, którego wspiera w rozwoju. Bez męża może odczuwać się niekompletna. Jest oddana i tolerancyjna, ale bywa też zaborcza i zazdrosna. Zrobi wszystko, aby jej małżeństwo przetrwało. Potrafi zniszczyć rywalki, ale i z dumą znosić upokorzenia.  Małżeństwo określa jej tożsamość i jest dla niej ważniejsze niż macierzyństwo. Pomimo oddania mężowi jest pewna siebie i ma zdolności przywódcze. Potrafi odstraszać wrogów i zjednywać sprzymierzeńców. Zrobi wszystko, aby zrealizować swój cel, którym jest małżeństwo z silnym, ambitnym mężczyzną i jego trwałość.

Artemida – archetyp kobiety łowczyni/siostry

Artemida jest to kobieta silna i niezależna, żyjąca według własnego planu. Skupia się na sobie i swoich celach. Sama o siebie dba i osiąga to, czego zapragnie. Nie poddaje się wpływom innych. Sama dobrze wie, czego chce i tylko do tego chce dążyć. Nie ma potrzeby rywalizacji, interesuje ją tylko zwycięstwo w zakresie obranych przez siebie celów. Ma ducha wojowniczki, jest silna, nieustraszona i zdeterminowana. Kocha wolność i autonomię, więc zwykle nie decyduje się na macierzyństwo. Często jednak opiekuje się innymi kobietami, szczególnie tymi, które są ofiarami. Często jest aktywistką walczącą o prawa słabszych. Potrafi być niezwykle konsekwentna i skuteczna, a nawet bezwzględna, kiedy chodzi o walkę o swoje prawa i prawa innych potrzebujących.

Atena – archetyp mądrej kobiety/stratega

Atena to kobieta piękna, dostojna, ale także mądra i wojownicza. Dąży do wiedzy, osiągnięć i władzy. Jest zdyscyplinowana i skoncentrowana na realizacji celu. Jest doskonałym strategiem, zdolnym do obiektywnego spojrzenia na sytuację. Jest logiczna, racjonalna i konkretna. Świetnie dogaduje się z mężczyznami i stara się postępować, tak jak oni. Jest silna i lubi rywalizację. Doskonale odnajduje się w pracy w korporacji, bo jest rozsądna, przedsiębiorcza, dąży do perfekcji i ma zadaniowe podejście do pracy. Jest także spokojna i opanowana, błyskotliwa i inteligentna. Lubi konkrety i nie owija w bawełnę. Jest stabilna emocjonalnie, można wręcz powiedzieć, że ma stalowe nerwy. Może za to mieć trudności w odnajdowaniu się w kobiecym świecie i nawiązywaniu relacji z kobietami.

Hestia – archetyp kobiety kapłanki/mistyczki

Hestia, to opiekunka domowego ogniska. Cicha, spokojna, introwertyczna, mocno skupiona na swoim świecie wewnętrznym. Medytuje, rozwija się duchowo, analizuje swoje emocje. Jest w stanie odciąć się od bodźców zewnętrznych, aby zachować wewnętrzny spokój i opanowanie, przez co jest pewna siebie i może sprawiać wrażenie osoby oziębłej. Jednak tak naprawdę jest ciepła, życzliwa i opiekuńcza, po prostu dba o przestrzeń dla siebie. Dba o swój dom i tworzy w nim przyjazną atmosferę, będącą schronieniem przed światem. Ceni swój czas i swoją samotność. Jest wrażliwa, mądra, rozumiejąca. Jej dom to świątynia, jest zawsze posprzątany, udekorowany i pachnący. Pomimo tego, że niewiele mówi o sobie, to w jej obecności odczuwa się spokój i harmonię. Osoby w potrzebie chętnie wysłucha, pomoże im i je nakarmi. Ceni jednak swoją wolność i umie zaznaczyć swoje granice.

Kobieta zmienną jest

W mitologii greckiej odnajdujemy więc siedem różnych archetypów bogini. Czasem są to boginie bardziej czułe i opiekuńcze, a czasem bardziej wojownicze i rywalizujące. Warto zaznaczyć, że nasze postępowanie może różnić się w różnym czasie. To znaczy, że czasem jeden, a czasem inny archetyp może być dominujący. Czasem jest to związane z różnymi etapami życia, a czasem z zadaniami, jakie mamy do wykonania. Czyli ta sama kobieta może działać pod wpływem archetypu Demeter będąc w domu, a potem pod wpływem archetypu Ateny będąc w pracy i wszystkie te zachowania są jednakowo kobiece. Zrozumienie tego, jak szerokie spektrum zachowań jest w zgodzie z archetypem kobiety jest ważne w poczuciu bycia się kobietą w każdym momencie i aspekcie życia. Możemy być czułe i delikatne, ale możemy też być waleczne i bezwzględne, jeśli wymaga tego sytuacja, a także zmysłowe i uwodzicielskie, kiedy tylko mamy na to ochotę.

Pierwiastek żeński w hinduizmie

Dla poszerzenia obrazu wspomnę jeszcze o archetypach kobiecych pojawiających się w hinduizmie, w którym to wszystkie jakości reprezentowane są jednakowo w aspekcie męskim, jak i żeńskim. To znaczy, że wszystkie bóstwa, niezależnie od charakteru mają zarówno męskie, jak i żeńskie odpowiedniki. Nie ma właściwości przypisanych tylko kobietom, albo tylko mężczyznom.  Dla przykładu  najpotężniejszą wojowniczką jest Bogini Kali. Jest to wyjątkowo bezwzględna, niezwyciężona bogini wojny i zniszczenia. Pogromczyni demonów i sił zła. Pomimo swojej niszczycielskiej natury, niszczy to, co jest złe i blokuje nas na drodze do oświecenia. Jest piękna, dzika i nieustraszona. Na przedstawiających ją wizerunkach ma groźną minę, wystawia język, którym spija krew demonów, nosi naszyjnik z czaszek i spódnicę z kości.

Mam nadzieję, że te przykłady z mitologii greckiej i hinduskiej pokazały, że nie ma jednego wyraźnego wzorca bycia kobietą. A wręcz przeciwnie, każde zachowanie może być kobiece. Nie wstydźmy się więc pokazywać swojej siły, złości, czy zmysłowości. Nie dajmy sobie wmówić, że czegoś nam nie wypada. Niezależnie od tego, jak będziemy się zachowywać, to zawsze pozostaniemy 100% kobietami. Najważniejsze jest, żeby umieć zachowywać się adekwatnie do sytuacji. To znaczy zarówno umieć zawalczyć o swoje prawa, kiedy trzeba, jak odpuścić, lub załagodzić kiedy trzeba.