fot. Lucas Pezeta (Pixabay)

Ajurweda na ratunek przy wiosennych alergiach

Podskakujesz z radości uradowana faktem, że wiosna rozgościła się już w przyrodzie, czy wręcz przeciwnie? Nie wykazujesz entuzjazmu, bo wiosna kojarzy Ci się z nieprzyjemnymi alergicznymi objawami? Sezonowe alergie to częsty problem wielu osób, który potrafi skutecznie utrudniać życie i codzienne funkcjonowanie. Są jednak sposoby na to, by sobie z nimi radzić. Zarówno medycyna zachodnia, jak i Ajurweda wypracowały swoje własne metody, choć każda z nich stosuje inne podejście.

Alergia w medycynie zachodniej i Ajurwedzie

Według medycyny zachodniej alergia to nieprawidłowa reakcja układu odpornościowego na substancje, które w normalnych warunkach są nieszkodliwe. Najczęstszymi alergenami są kurz, pyłki roślin i sierść zwierząt. U niektórych osób kontakt z tymi alergenami wywołuje reakcję immunologiczną. To znaczy, że układ odpornościowy rozpoznaje te substancje jako zagrażające mu. Organizm uwalnia wówczas histaminę – chemiczną substancję, która ma związek z objawami takimi jak katar, kichanie, swędzenie, pokrzywka, duszności.

Medycyna zachodnia koncentruje się na łagodzeniu tych symptomów, dlatego lekarze najczęściej przepisują leki antyhistaminowe. To dobre rozwiązanie, ponieważ przestajesz kichać, nie masz kataru, nie dusi Cię kaszel. Jego wadą jest natomiast to, że nie rozwiązuje problemu u jego źródła, a to oznacza, że jeżeli przestaniesz stosować leki, każdy następny kontakt z alergenem może ponownie wywołać przykre objawy.

Podejście ajurwedyjskie na temat alergii sezonowych różni się od zachodniego. Według tego starożytnego (wciąż aktualnego i praktykowanego na świecie) systemu medycznego alergia powstaje wskutek zaburzenia równowagi dosz w organizmie (Vikriti), osłabienia ognia trawiennego (Agni) i nagromadzenia toksyn (Ama). Kluczowym pojęciem są toksyny, które powstają na skutek niedostatecznie silnej energii trawiennej, to znaczy, że nieprawidłowo strawiony pokarm może przekształcić się w toksyny, które zaburzają naturalne funkcje organizmu, wywołując reakcje autoimmunologiczne w postaci różnego typu alergii – pokarmowych, wziewnych, czy skórnych.

Alergia i dosze

Ajurweda traktuje alergię jako manifestację zaburzeń równowagi dosz w organizmie. To znaczy, że rozpatruje ją przez pryzmat nieprawidłowo funkcjonującej Vaty, Pitty i Kaphy.

Każdy typ alergii związany jest z inną doszą i charakteryzuje się innymi objawami.

Alergia typu Vata to najczęściej kichanie, suchy kaszel, podrażnienie błon śluzowych, problemy z oddychaniem, które mogą się nasilać w okresach przejściowych, głównie jesienią.

Alergia typu Pitta ma postać wysypek skórnych, charakteryzuje się zaczerwienieniem skóry, pieczeniem i swędzeniem. Może jej towarzyszyć stan zapalny, podwyższona temperatura oraz zaczerwienienie i podrażnienie oczu. Największe nasilenie występowania alergii typu Pitta obserwujemy latem.

Alergia typu Kapha związana jest z nadwyżką śluzu w organizmie, katarem siennym, zatkanym nosem, infekcją zatok, kaszlem – najczęściej mokrym, astmą, a także uczuciem zmęczenia i obrzękami ciała. Nasileniu alergii typu Kapha sprzyja wiosna – pora roku o cechach tożsamych z cechami doszy Kapha.

Ajurweda szczególną uwagę przykłada do przyczyn powstawania objawów alergii. Nie leczy samego objawu, na chwilę „go wyłączając”, a źródło, z którego pochodzi. Stosuje holistyczne podejście, w którym pod uwagę bierze sposób, w jaki żyjemy – nasze nawyki i dietę. Sięga po  naturalne remedia, które wspierają ciało w dążeniu do równowagi.

Ajurwedyjskie sposoby na wiosenne alergie

Wiosna to czas, w którym przyroda budzi się do życia, a świat dookoła rozkwita pełnią barw. To również okres, w którym, jak już wspominałam, dominują cechy doszy Kapha – wilgoć, ciężkość i bujny wzrost. Te same cechy odpowiedzialne za regenerację w przyrodzie mogą powodować alergie, zwłaszcza te związane z układem oddechowym. Nos, zatoki, płuca, a także żołądek, to obszary ciała, z którymi związana jest Kapha, ta, która prócz wilgoci, ciężkości i wzrostu kojarzy się z budową tkanek, nawilżeniem skóry i śluzówek oraz odpornością.

Po czym rozpoznasz narastającą w organizmie Kaphę? Między innymi po nadmiernej ilości śluzu, uczuciu ciężkości i podatności na alergie.

Ajurweda proponuje kilka rozwiązań przydatnych w kontekście sezonowych alergii, które mogą okazać się pomocne w profilaktyce, jak i łagodzeniu objawów, gdy już dadzą o sobie znać.

DIETA ANTY KAPHA to sposób odżywiania, który włącza smaki gorzki, ostry i cierpki do codziennych posiłków, a ogranicza lub całkowicie wyklucza pożywienie ciężkie, oleiste, słodkie, śluzotwórcze, które wzmaga Kaphę. Rano warto popijać wodę z miodem, który choć słodki Kaphie nie szkodzi, a wpływa na stymulację procesów trawiennych i redukcję śluzu.

AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA to jeden ze skuteczniejszych sposobów obniżenia Kaphy. Ruch, szczególnie ten intensywny pobudza układ limfatyczny, który lepiej radzi sobie z usuwaniem toksyn. Stymuluje krążenie i zwiększa przepływ krwi, co z kolei poprawia dotlenienie tkanek i całego organizmu. Sprawnie działający układ krążenia sprzyja eliminacji Ama oraz usuwaniu nadmiaru śluzu z płuc.

Odpowiednio dobrany ruch pozytywnie wpływa również na Agni, czyli siłę trawienną organizmu. Rozleniwione Agni (mandagni) często wynikające z nadmiaru Kapha przyczynia się do gromadzenia tkanki tłuszczowej, uczucia ociężałości, gromadzenia wilgoci i śluzu. Ćwiczenia pomagają w przywróceniu odpowiedniego poziomu Agni i niwelują przykre objawy wynikające z zaburzenia.

SSANIE OLEJU (kavala dhaarana) to płukanie ust olejem sezamowym, kokosowym lub słonecznikowym. Praktykę najlepiej wykonywać rano, na pusty żołądek po umyciu zębów i wyczyszczeniu języka. Należy z niej jednak zrezygnować  podczas grypy, przeziębienia lub bólu gardła. Metoda wyśmienicie sprawdza się w zwalczaniu drobnoustrojów w jamie ustnej jako element codziennej higieny, ale nie tylko. Ssanie oleju neutralizuje toksyny (Ama), które gromadzą się w całym organizmie i poprzez lepkość, uczucie ciężkości i zmęczenia mogą wskazywać na podwyższoną Kaphę.

NASYA to zabieg polegający na donosowym podaniu leków i oleju. Może go wykonywać każda osoba, niezależnie od konstytucji urodzeniowej, u której nadmiar Kaphy objawia się w postaci wilgoci, kataru, zatkanego nosa, czy bolących zatok. Substancję leczniczą w ilości kilku kropelek zakrapia się do nosa.  Osobom o doszy Vata zaleca się olej z lukrecją – Anu Tailam, dla osób typu Pitta dobry będzie olej sezamowy z brahmi, a u tych, u których w konstytucji dominuje Kapha – olej sezamowy z eukaliptusem.

JALA NETI – płukanie nosa roztworem soli i wody doskonale sprawdza się w alergiach wywołanych zastojem Kapha. Działa wspomagająco przy schorzeniach układu oddechowego takich, jak zapalenie oskrzeli, astma, zapalenie zatok, alergie związane z ekspozycją na pyłki czy kurz. Roztwór wlewa się do nosa przy pomocy specjalnego dzbanuszka zwanego neti pot. Następnie należy wydmuchać nos, by usunąć resztki płynu i wydzieliny.

PRANAJAMA to specjalny sposób oddychania. Ma znacznie więcej zalet niż dotlenienie organizmu, które jako pierwsze pewnie przyszło ci na myśl. Osobom, które doświadczają wiosennych alergii wywołanych nadmiarem Kapha, trudno cieszyć się wiosną skoro po prostu mają problem z oddychaniem. Odpowiednio dobrane techniki oddechowe pomogą udrożnić śrotas, czyli kanały ciała. Jedną z proponowanych pranajam jest Kapalabhati (świecąca czaszka), która udrażnia przewody nosowe i ułatwia usuwanie flegmy. Inną, chyba najbardziej uniwersalną jest Nadi Shodana. To sposób oddychania naprzemiennego, który oczyszcza drogi oddechowe i poprawia przepływ prany, czyli energii życiowej. Warto ją praktykować przy katarze siennym, kichaniu, czy świszczącym oddechu.

Wiosna nie musi być czasem alergicznych zmagań. Wystarczy kilka świadomych zmian – aktywność fizyczna, odpowiednia dieta i ajurwedyjskie rytuały, by Twój organizm zaczął lepiej sobie radzić z eliminacją nadmiaru śluzu i toksyn. Czas odrodzenia w przyrodzie może się stać czasem odnowy w Twoim organizmie, która poprowadzi Cię do harmonii i pozwoli cieszyć się urokami wiosny.

ajurweda na alergie alergie wiosenne joga na alergie naturalnie sposoby na alergie