Psychika w ujęciu jogi i ajurwedy

Trzy guny, czyli psychika ludzka w ujęciu jogi i ajurwedy

Jednym z kluczowych pojęć w filozofii jogi i ajurwedy jest koncepcja trzech gun: sattvy, radżas i tamas. Guny są podstawowymi energiami, które tworzą i kształtują wszystko, co istnieje – od materii nieożywionej po nasze myśli i emocje. Zrozumienie istoty gun pozwala nam lepiej poznać siebie i swoje otoczenie, a także świadomie wpływać na nasze życie. Guny można porównać do trzech podstawowych kolorów, z których powstają wszystkie barwy. Każda z gun ma swoje unikalne cechy i wpływa na naszą percepcję, emocje i działania.

Guna Sattva – Energia Równowagi i Oświecenia

Sattva jest często określana jako energia czystości, harmonii, równowagi i oświecenia. Symbolizuje wszystko, co jasne, lekkie, czyste i pozytywne. Jest energią spokoju, jasności umysłu i szczęścia. Ludzie o dominującej sattvie są zazwyczaj zrównoważeni, spokojni, mądrzy i altruistyczni. Sattva sprzyja pozytywnym myślom i daje poczucie zadowolenia. Motywuje do działań przynoszących dobro innym. Guna ta kojarzona jest z czystością fizyczną, mentalną i duchową. Osoby sattviczne dążą do zdrowia, harmonii i czystych relacji. Sattva zapewnia jasność umysłu, intuicję i zdolność do głębokiego zrozumienia. Osoby sattviczne mają także świetlisty wygląd, zdrową skórę, lśniące włosy i są pełne energii witalnej.

Jak zwiększyć poziom sattvy?

Można to zrobić odpowiednią dietą, spożywaniem lekkostrawnych, świeżych i naturalnych produktów, takich jak warzywa, owoce, zboża pełnoziarniste. Regularną praktyką jogi, włączającą asany i pranajamy, które przynoszą relaksację i wewnętrzny spokój. Medytacją, która pozwala oczyścić umysł i osiągnąć stan głębokiego relaksu. Praktykowaniem uważności. Otaczaniem się pozytywnymi ludźmi. Relacje z pozytywnymi i wspierającymi osobami mają nieoceniony wpływ na nasz stan emocjonalny. Słuchaniem relaksującej muzyki. Muzyka może wpływać na nasze emocje i pomagać w osiągnięciu stanu spokoju.  Zwiększenie poziomu sattvy poprawia zdrowie fizyczne i psychiczne, zwiększa kreatywności i produktywność, stabilizuje emocje i pogłębia duchowość.

Guna Radżas – Energia Działania i Pasji

Radżas reprezentuje energię działania, pasji, ambicji i pożądania. Osoby o dominującej radżas są zazwyczaj bardzo aktywne, energiczne i pełne zapału. Radżas wiąże się z entuzjazmem. Osoby radżasowe często są bardzo zaangażowane w to, co robią. Charakteryzuje je duża ambicja i dążenie do sukcesu. Radżas kojarzy się ze zmianą, ruchem i dynamiką. Osoby, u których przeważa ta guna, lubią nowe wyzwania i doświadczenia. Są bardzo energiczne, aktywne fizycznie i mają szybki metabolizm. Charakteryzują się bystrym umysłem, są kreatywne i często mają wiele pomysłów. Mogą być także impulsywne, niecierpliwe i łatwo się denerwować. Radżas to siła napędowa, która motywuje nas do działania i osiągania celów, pobudza umysł i ciało do aktywności. Jednak nadmiar radżas może prowadzić do nadpobudliwości, niepokoju i frustracji, a także podejmowania działań egoistycznych. Może wzbudzać emocje takie jak: złość, zazdrość i chorobliwe pożądanie.

Jak zrównoważyć radżas?

Nadmiar radżas może prowadzić do stresu, niepokoju i wypalenia. Aby zrównoważyć tę energię, warto wprowadzić do swojego życia praktyki pomagające w relaksie i rozluźnieniu. Regularna praktyka medytacji pomaga osobom rażasowym uspokoić umysł i zmniejszyć poziom stresu. W praktyce jogi warto wybierać wówczas asany o charakterze relaksacyjnym, takie jak pozycje odwrócone czy skłony do przodu. Również głębokie i świadome oddychanie pomaga uspokoić układ nerwowy. Ważnym elementem będzie także kontakt z naturą. Osoby rażasowe powinny ograniczyć ilość bodźców zewnętrznych, takich jak hałas, jasne światło czy nadmiar informacji. Zrównoważenie energii radżas pozwala na zwiększenie spokoju wewnętrznego, poprawę jakości snu, zmniejszenie stresu i napięcia, lepszą koncentrację i ustabilizowanie emocji.

Guna Tamas – Energia Ciemności i Bezwładu

Tamas reprezentuje energię ciemności, inercji, lenistwo i przywiązanie. Wiąże się z brakiem siły witalnej, apatią i negatywnymi emocjami. Osoby z nadmiarem tej energii są zazwyczaj leniwe, mają skłonność do odkładania rzeczy na później i unikają wysiłku. Tamas kojarzy się z ciemnością, zarówno dosłowną, jak i metaforyczną. Osoby tamasowe mogą mieć pesymistyczne nastawienie i trudności z dostrzeganiem pozytywnych aspektów życia. Energia tamas to także przywiązanie do materialnych rzeczy, nawyków i przeszłości. Może prowadzić do ignorancji, braku chęci do nauki i rozwoju, unikania zmian i nowych doświadczeń. Osoby o dominującej tamas często są ociężałe, mają problemy ze snem i odczuwają chroniczne zmęczenie. Charakteryzują się negatywnym myśleniem, pesymizmem i brakiem motywacji. Mogą doświadczać apatii, depresji i lęku. Często unikają odpowiedzialności, mają problemy z dyscypliną i są skłonne do uzależnień. Ale nie jest to tylko energia negatywna. Ponieważ jak każda energia w naszym życiu, jeśli jest zrównoważona, pełni określone funkcje stabilizujące nasz stan fizyczny i mentalny. Podczas gdy sattva daje nam poczucie wewnętrznego spokoju, a radżas siłę do działania, tamas pozwala nam zwolnić, kiedy, jest to konieczne. Zatrzymać się na chwilę, poddać energii odpoczynku, zapaść w głęboki regeneracyjny sen.

Jak równoważyć tamas?

Aby zrównoważyć poziom tamas, warto wprowadzić do swojego życia regularną aktywność fizyczną, która pomoże zwiększyć poziom energii i poprawić samopoczucie. Istotna będzie także zdrowa dieta. Spożywanie lekkostrawnych i pożywnych posiłków dostarcza organizmowi energii. Odpowiednia ilość snu. Dobry sen jest niezbędny do regeneracji organizmu, ale w przypadku osób tamasowych nie powinien być zbyt długi, bo wówczas pogłębi uczucie przygnębienia i apatii. Godziny snu powinny być regularne. Joga i ajurweda zaleca zasypianie około godziny 22:00, a pobudkę około godziny 6:00. W przypadku, gdy dominuje w nas energia tamas, drzemki w ciągu dnia nie będą wskazane. Lepiej będzie zastąpić je kontaktem z naturą. Spędzanie czasu na świeżym powietrzu ma działanie odprężające i energetyzujące. Regularna praktyka jogi i medytacji również pomoże oczyścić umysł i zwiększyć świadomość. Dla osób tamasowych zaleca się dynamiczne style jogi.

Zrównoważenie poziomu tamas pozwala na zwiększenie energii i motywacji, Poprawę samopoczucia i rozwój osobisty. Lepsze relacje z innymi ludźmi.

Jak wpływają te trzy energie na poszczególne dosze?

Dosza Vata charakteryzuje się ruchliwością, zmiennością i suchą naturą. W równowadze, jest kreatywna, energiczna i pełna życia. Kiedy jest zaburzona, może prowadzić do różnych problemów zdrowotnych i emocjonalnych.

Vata w stanie sattvy, jest spokojna, zrównoważona i kreatywna. Ma jasny umysł i dostęp do głębokiej intuicji. Często angażuje się w praktyki duchowe. Sattviczna vata jest inspirująca i pełna nowych pomysłów. Osoba taka jest zdolna do głębokiej refleksji i medytacji. Jej zachowanie jest łagodne, a emocje stabilne.

Vatę w radżas charakteryzuje nadmierna aktywność, pośpiech i niepokój. Ma trudności z koncentracją i często przełącza się między różnymi zadaniami. Jest emocjonalnie niestabilna. Jej emocje są zmienne i często przechodzą ze skrajności w skrajność. Możliwe są wybuchy złości lub płaczliwości. Rażasowa vata jest również impulsywna. Podejmuje decyzje pod wpływem chwili, bez wcześniejszego przemyślenia ich.

Vata w tamas prowadzi do lenistwa, apatii i braku motywacji. Ma trudności z podjęciem jakichkolwiek działań. Dominuje u niej myślenie pesymistyczna, a przyszłość widziana jest w ciemnych barwach. Wówczas vata może wycofywać się z życia towarzyskiego i unikać nowych doświadczeń.

Aby utrzymać  vatę w równowadze, ważne jest prowadzenie zdrowego stylu życia, który obejmuje zbilansowaną dietę bogatą w ciepłe, wilgotne i pożywne produkty. Regularną aktywność fizyczną, delikatne ćwiczenia, takie jak joga, tai chi lub długie spacery. Wystarczającą ilość snu, regularny rytm snu i odpoczynek. Redukcję stresu, praktyki relaksacyjne, takie jak medytacja czy kąpiele w ciepłej wodzie. Ograniczenie bodźców, a także stworzenie spokojnego i uporządkowanego otoczenia.

Dosza Pitta jest często określana jako ogień metaboliczny. Osoby z dominującą Pittą są zazwyczaj pełne pasji, inteligentne i mają silną wolę. Kiedy pitta jest zaburzona, może prowadzić do problemów zdrowotnych, takich jak zapalenia, wrzody czy problemy skórne.

Pitta w sattvie manifestuje się jako jasny umysł, inteligencja i zdolność do głębokiej koncentracji. Może być pełna pasji, ale jednocześnie potrafi zachować spokój i równowagę. Jest urodzonym liderem o naturalnych zdolnościach przywódczych, potrafi inspirować innych, szybko i pewnie podejmować odważne decyzje. Pomimo silnej woli, osoby z pittą w sattvie często są współczujące i troszczą się o innych.

Pitta w radżas manifestuje się jako nadmierna intensywność, drażliwość i skłonność do złości. Jest bardzo nastawiona na działanie, walkę i rywalizację. Ma trudności z odpuszczeniem i relaksem. Nadmiernie silna ambicja i chęć osiągnięcia sukcesu mogą prowadzić ją do stresu i wypalenia. Osoby z pittą w energii radżas często są bardzo krytyczne wobec siebie i innych.

Pitta w tamas manifestuje się jako złość, frustracja i pesymizm. Może mieć tendencję do obwiniania innych za swoje problemy. Ma często kłopoty ze snem, co dodatkowo pogłębia uczucie zdenerwowania. Pojawiają się u niej problemy skórne, zapalenia i inne dolegliwości związane z nadmiernym ciepłem w organizmie.

Aby utrzymać pittę w równowadze, ważna jest zbilansowana dieta, bogata w chłodzące i słodkie smaki, takie jak warzywa liściaste, owoce i mleko roślinne. Regularna aktywność fizyczna, delikatne ćwiczenia, takie jak joga lub pływanie. Praktyki relaksacyjne, medytacja, a także kąpiele chłodnej wodzie. Unikanie stresu, stworzenie spokojnego i harmonijnego otoczenia.

Dosza Kapha to połączenie żywiołów ziemi i wody. Osoby z dominującą Kaphą są zazwyczaj spokojne, stabilne i mają silną budowę ciała. Zaburzona Kapha prowadzi do problemów zdrowotnych, takich jak przeziębienia, problemy z oddychaniem i nadwaga. Kaphę w sattvie charakteryzuje głęboki spokój, stabilność emocjonalna i silne poczucie bezpieczeństwa. Jest empatyczna, cierpliwa i ma zdolność do wybaczenia. Sattviczna kapha manifestuje się w poczuciu miłości i współczucia dla innych. Jest opiekuńcza i troskliwa. Na poziomie fizycznym jej ciało jest silne, elastyczne i wytrzymałe. Zazwyczaj ma ciepły i miło brzmiący głos.

Kapha w radżas może prowadzić do lenistwa, ociężałości i braku motywacji. Miewa trudności z podjęciem decyzji i działaniem. Cechuje ją także silne przywiązanie do rzeczy materialnych, nawyków i rutyny, które blokuje zmiany i powoduje opór wobec nowych doświadczeń.

Kapha w tamas prowadzi do depresji, apatii i poczucia beznadziei. Trudno jej odczuwać jakąkolwiek przyjemność z życia. Ma także skłonność do nadmiernego snu i ogromne trudności z porannym wstawaniem. Dolegają jej więc choroby związane z zastojem. Mogą pojawić się problemy z oddychaniem, problemy skórne, nadwaga, guzy, zbyt duża ilość śluzu, opuchlizna i zatrzymanie wody w organizmie.

Aby utrzymać Kaphę w równowadze warto stosować dietę bogatą w lekkostrawne i ostre przyprawy, które pobudzają trawienie. Szczególnie ważna jest dla niej regularna aktywność fizyczna i dynamiczne ćwiczenia, takie jak bieganie czy taniec. Unikanie nadmiernego snu. Stymulacja zmysłów. Słuchanie muzyki, korzystanie z aromaterapii i energicznych, rozgrzewających masaży.

Jak pracować z gunami?

Guny są dynamiczne i zmieniają się w zależności od naszych doświadczeń i wyborów. Ważne jest, aby obserwować siebie i świadomie wybierać działania, które prowadzą do większej równowagi i harmonii. Zrozumienie koncepcji trzech gun pozwala nam świadomie pracować nad sobą i swoim życiem. Możemy dążyć do zrównoważenia wszystkich trzech energii, zyskując harmonię i wewnętrzny spokój. W praktyce jogi, znajomość gun pomaga dobrać odpowiednie asany, pranajamy i medytacje, które wspierają nasz rozwój duchowy i fizyczny. Na przykład, osoby z dominującą energią radżas mogą skorzystać z praktyk uspokajających, takich jak Yin joga, a osoby z przewagą energii tamas – z praktyk dynamicznych, takich jak Ashtanga Vinyasa joga.

Jeśli chcesz się dowiedzieć tego jaka praktyka jogi jest wskazana dla poszczególnych dosz zachęcam do przeczytania mojego artykułu na ten temat.

3 guny joga i ajurweda joga i psychoterapia