fot. E. Pławska

Uuu… ważność oddechu – pierwszy krok do pranajamy

Techniki oddechowe jogi – czyli pranajama, obejmują bardzo wiele różnorodnych ćwiczeń oddechu. Niektóre z nich polegają na wydłużaniu wdechu i wydechu. Inne na oddechu naprzemiennym – raz jedną raz drugą dziurką nosa. Jeszcze inne na zatrzymywaniu oddechu. Wytrwałe i regularne ćwiczenie pranajamy prowadzi do ponadprzeciętnego pogłębienia oddechu i zdolności do jego kontroli.

Oddech na pierwszym miejscu

Oddech jest najważniejszym procesem fizjologicznym, jaki możemy kontrolować oraz – co znacznie ważniejsze – głównym procesem podtrzymującym nasze życie. „Zasada trzech” mówi, że bez jedzenia możemy przetrwać 30 dni, bez picia 3 dni, a bez oddechu jedynie 3 minuty. Wynika z tego jasno, że z tych trzech procesów na które mamy wpływ, oddech jest najważniejszym dla naszego życia.

Choć najczęściej zachowujemy się tak, jakbyśmy byli istotami niezależnymi i wyjątkowymi to jest to tak naprawdę ułuda naszego ego. Organizm człowieka jest układem otwartym, którego istnienie zależy od właściwego przepływu energii i materii przez ten układ. Dotyczy to wszystkich poziomów. Nie tylko fizycznego, co wydaje się dość oczywiste – codziennie jemy i wydalamy przetwarzając materię własnego ciała, ale również mentalnego. Kontakt z innymi jest również istony dla naszego zdrowia. Jest bardzo ważne, aby codziennie sobie uświadamiać ów głęboki związek z otaczającym nas światem.

Oddech łączy nas ze światem na poziomie energetycznym. Każdy wdech dostarcza nam energii niezbędnej do życia. Upośledzenie tego procesu w dłuższym czasie skutkuje zaburzeniem funkcjonowania organizmu i pogorszeniem lub utratą zdrowia. Dlatego tak ważny jest głęboki oddech. Tak jak dbamy o zdrowe odżywianie dostarczając właściwego budulca do komórek ciała, tak powinniśmy dbać o oddech, aby dostarczać komórkom energii. Z „zasady trzech” wynika, że o oddech powinniśmy dbać nawet bardziej niż o odżywianie.

Uważność oddechu

Będąc świadomym wagi oddechu zabieramy się do ćwiczeń. Od czego zatem zacząć? Czy warto brać się od razu za wyrafinowane techniki? Oczywiście można, ale mechaniczne wykonywanie tych technik bez świadomości oddechu przynosi ograniczone efekty. Często prowadzi do znudzenia i frustracji.

Najlepiej zacząć od uważności oddechu. Ćwiczenie asan szczególnie sprzyja jej rozwinięciu. Wykonując sekwencję pozycji jogi w każdej asanie, gdy ustawisz już ciało, przenieś uwagę z doświadczenia ciała na oddech. Obserwuj rytm i głębokość oddechu. Nie oceniaj, nie wartościuj – obserwuj.

Pierwszą rzeczą jaką zauważysz będzie to, że samo uświadomienie sobie oddechu powoduje jego uspokojenie i pogłębienie. Świadomość podtrzymuje życie, brak świadomości, ignorancja – unicestwia je. Dlatego już sama świadomość oddechu sprzyja poprawie przepływu energii w ciele. Objawia się to uspokojeniem i pogłębieniem oddechu.

Drugą rzeczą jaką po pewnym czasie zauważysz będzie to, że każda pozycja zmienia przepływ oddechu w ciele, kierując go ku różnym partiom ciała.

To dopiero początek. Jeśli uda ci się z determinacją i konsekwencją utrzymywać uważność oddechu w czasie praktyki jogi, odkryjesz dalsze prawidłowości z nim związane, na przykład związek między jakością oddechu a stanem twojego umysłu.

Gdy nabierzesz już uważności oddechu, możesz przystąpić do praktyki pranajamy. Na początku skup się na ćwiczeniach pogłębiających oddech – takich jak ujaji czy viloma-pranajama. Żyjemy w świecie szybkich efektów. Masowa kultura i rynek bombardują nas receptami na szybkie i łatwe osiągnięcie czegoś. To kształtuje postawę, że chcemy mieć wszystko szybko. Tymczasem doświadczenie życiowe uczy czegoś dokładnie odwrotnego. Aby opanować dyscyplinę wymagającą subtelności i wrażliwości potrzeba miesięcy, a nawet lat ćwiczenia. Pisząc o skupieniu się na ćwiczeniach pogłębiających oddech właśnie to mam na myśli – miesiące, lata regularnej praktyki. Doświadczenie prany jest bardzo subtelne a oddech, który czujemy jako ruch powietrza w ciele przy wdechu i wydechu, jest najmniej subtelnym przejawem prany. Dlatego rozwijaj uważność oddechu nie tylko podczas ćwiczeń. Włącz obserwację oddechu w życiu codziennym. To rozwinie twoją wrażliwość. Z czasem przyjdzie kolej na kolejne etapy pranajamy: pranajamę palcową wyrównującą przepływ energii w ciele oraz zatrzymania oddechu.