fot. Lauren Castilllo

Ajurwedyjski rytuał czułości dla dziecka

Ajurweda podkreśla, że codzienne rytuały to nie tylko zestaw powtarzalnych czynności. Gdy są zgodne z naturalnymi cyklami przyrody, wspierają ciało i umysł w odnalezieniu równowagi i zdrowia. Tworzą zatem porządek, który nadaje życiu rytm i strukturę.

W takim rozumieniu powinny stanowić one codzienny element dinachariya (rytmu dnia), bo są jak kompas wskazujący właściwy kierunek do celu. Ich powtarzalność i przewidywalność daje nam stabilizację. Jest fundamentem budującym bezpieczeństwo i harmonię rozwoju.

Moc codziennych rytuałów

W przypadku dzieci, które według Ajurwedy są istotami niezwykle wrażliwymi, chłonącymi świat wszystkimi zmysłami, jest to szczególnie ważne. Rytuały wpisane w naturalny rytm dobowy dziecka wpływają na jego rozwój w sposób holistyczny, uwzględniając jego ciało, umysł i emocjonalność. Wykraczają poza aspekt czysto fizyczny, odciskając swój ślad w obszarach związanych z pewnością siebie, umiejętnością radzenia sobie z codziennymi wyzwaniami i zmianami, jakie zachodzą w życiu małego człowieka.

Ajurweda postrzega dzieci jako istoty o dynamicznie zmieniających się potrzebach, które wymagają uważności i delikatnego prowadzenia. W tym kontekście niezwykle istotne staje się świadome bycie „tu i teraz” — zarówno dla dziecka, jak i dla rodzica.  Skupienie się na jednej prostej czynności – wspólnym jedzeniu, czytaniu, zabawie – wykonywanej razem z dzieckiem, stwarza okazją do zatrzymania i zanurzenia w chwili obecnej. W codziennym chaosie takie momenty stają się kotwicą uważności, przypominającą o tym, że bliskość i poczucie bezpieczeństwa są tam, gdzie mamy coś znajomego i powtarzalnego.

Znajoma struktura dnia, dieta, dotyk, oddech dostosowane do naturalnej konstytucji dziecka balansują jego dosze i wspierają odporność (ojas). Wzmacniają jego system nerwowy, uczą radzenia sobie z emocjami i kształtują nawyki, które będą mu towarzyszyć przez całe życie. Rytuały pełnią więc rolę stabilizującą. Działają kojąco na dziecko, sprawiając, że widzi ono świat jako bezpieczne i dobre miejsce.  Kiedy wie, czego się spodziewać, zaczyna ufać – sobie, bliskim i otoczeniu. To, co znane i powtarzalne jest jak ramiona mamy, u której jest ciepło i bezpiecznie. A tam gdzie kurczy się przestrzeń lęku i niepokoju, otwiera się okno na ciekawość, na spokój, na rozwój.

Przykładem rytuału, który niesie wiele korzyści jest masaż Abhyanga, wykonywany z użyciem ciepłego oleju.

Jeden masaż, trzy dosze, wiele korzyści

Abhyanga to ajurwedyjski masaż olejowy, który można wykonywać u dzieci, oczywiście z siłą nacisku akceptowalną przez dziecko. Jego regularna praktyka daje wiele korzyści – od fizycznych, po mentalne.

Masaż Abhyanga poprawia krążenie krwi, stymuluje układ limfatyczny do pracy, wspomaga funkcjonowanie układu trawiennego i wzmacnianie odporności (ojas). Poza tym usprawnia detoksykację i pielęgnuje wrażliwą skórę dziecka. Buduje rutynę, wpływając jednocześnie na poczucie bezpieczeństwa dziecka. Dzięki delikatnemu dotykowi wzmacnia więź między dzieckiem a rodzicem, obniża poziom stresu i ułatwia zasypianie. To sposób nie tylko na pielęgnowanie zdrowia, ale również na budowanie bliskości.

Korzyści z Abhyangi dla poszczególnych dosz

Choć każda dosza – Vata, Pitta i Kapha potrzebuje czegoś innego, Abhyanga jest jak uniwersalny dotyk czułości, który idealnie dopasowując się do potrzeb ciała i wspiera indywidualną konstytucję dziecka. Abhyanga jest doskonałym przykładem na to, że choć każda dosza nosi w sobie inne energie i wymaga odmiennego wsparcia, jeden rodzaj masażu harmonizuje moce każdej z nich i każdej z nich przynosi korzyści.

Vata – masaż ciepłym olejem pomaga obniżyć nadmiar doszy Vata – energii wiatru i powietrza – lekkiej, nieregularnej, zimnej i oderwanej od ziemi. Masowanie (bardzo delikatne) można praktykować już u maleńkich dzieci wrażliwych na zimno, niespokojnych, które mają problemy z zasypianiem i spokojnym snem.

Pitta – zastosowanie chłodzącego oleju takiego, jak np. kokosowy dostarczy nie tylko przyjemnych doznań aromaterapeutycznych, ale pomoże zrównoważyć gorącą naturę Pitty, niosąc dziecku ochłodę i ulgę szczególnie w gorące dni.

Kapha – duet wody i ziemi charakteryzuje się ciężkością i stagnacją. U dzieci z dominacją doszy Kapha Abhyanga zadziała pobudzająco. Zmniejszy ociężałość i pobudzi limfę do krążenia.

Jak wykonać Abhyangę u dziecka

Abhyanga to intensywny ajurwedyjski masaż leczniczy, który u dziecka wykonuje się z mniejszą siłą nacisku niż u dorosłego, zawsze jednak z wykorzystaniem ciepłego oleju. Masowanie możesz rozpocząć od stóp, kończąc na głowie. Dziecko powinno czuć się bezpiecznie i komfortowo, więc ważna jest spokojna atmosfera. Stawy – kostki, kolana, łokcie, ramiona, ale także brzuch, pośladki, klatkę piersiową i głowę – masuj ruchami okrężnymi, pamiętając o ruchu zgodnym z ruchem wskazówek zegara przy masowaniu brzuszka. Ruchami podłużnymi wymasuj długie kości – przedramiona, piszczele, plecy itd.

Ruchy koliste powinny być delikatniejsze, posuwiste, zawsze w kierunku do serca, nieco mocniejsze.

Jakie oleje wybrać dla dziecka?

Do masażu małej Vaty wybierz oleje sezamowy lub ze słodkich migdałów, które są odżywcze i idealne na chłodne dni. Gorąca z natury Pitta skorzysta na masażu olejem o właściwościach chłodzących – aloesowym lub kokosowym. W przypadku Kaphy, która z natury jest dobrze nawilżona, sprawdzą się natomiast lżejsze oleje  np. z pestek winogron, czy musztardowy.

Najlepiej, by oleje były organiczne, tłoczone na zimno i ogrzane do temperatury akceptowalnej dla dziecka.

Jak często wykonywać Abhyangę?

Częstotliwość wykonywania Abhyangi zależy od dziecka i rodzica. Największe korzyści przyniesie codzienne masowanie, jednak w przypadku napiętego harmonogramu 2-3 razy w tygodniu wystarczy, aby dziecko odczuło korzyści. Dobrze jest ustalić stałą porę masowania – rano lub wieczorem.

Co zrobić po masażu i dlaczego?

Wraz zakończeniem Abhyangi nie kończy się jednak rytuał. Ciało po masażu olejem jest śliskie, a nadmiar oleju z pewnością pozostawi plamy na ubraniach. Dlatego dziecko należy wykąpać. Kąpiel to ważny element Abhyangi, który zamyka tę pełną ciepła i uważności ajurwedyjską praktykę dbania o równowagę ciała i umysłu.

Ciepła kąpiel z dodatkiem kojących ziół, jak rumianek czy lawenda, nie tylko pozwoli zadbać o higienę dziecka, zmywając z niego olej, który zebrał toksyny, ale wspaniale je wyciszy. Skóra po takim zabiegu jest nawilżona i miękka, a dziecko spokojne, zrelaksowane i otulone poczuciem bezpieczeństwa. 

Kiedy nie można wykonywać tego wspaniałego rytuału?

Istnieje kilka przeciwwskazań, które uniemożliwiają wykonanie Abhyangi. Oto niektóre z nich.

Zgodnie z tym, co mówi Ajurweda z wykonywania masażu należy zrezygnować m.in.

• bezpośrednio po posiłku (najlepiej odczekać min. 2 godziny),
• w przypadku choroby – przeziębienia, wymiotów, biegunki, kaszlu, gorączki,
• w przypadku ostrych infekcji skórnych ,
• w przypadku problemów trawiennych – wzdęcia, zaparcia, nudności,
• w przypadku wad serca, problemów oddechowych, hipoglikemii,
• w przypadku uczulenia na olej,
• u dziewczynek podczas menstruacji.

Abhyanga to coś więcej niż masaż – to czas uważności i czułości jakie możesz podarować dziecku. Choć na pierwszy rzut oka Abhyanga może wydawać się wymagającym rytuałem to tylko pozory. W codziennym pędzie warto znaleźć moment na ten prosty, a jednocześnie głęboko wspierający rytuał i wprowadzić go do rodzinnej rutyny, bo to inwestycja w zdrowie małego człowieka. Te małe gesty – czuły dotyk, spotkanie oczu, uważna obecność – mają wielką moc – moc budowania zdrowia, bliskości, poczucia bezpieczeństwa. Abhyanga staje się wtedy nie tylko formą pielęgnacji ciała, ale czułym sposobem wyrażania bliskości, który mówi „jestem przy Tobie”, a to zostaje z dzieckiem zdecydowanie dłużej niż olej na skórze.